Iliada

1. Geneza i budowa „Iliady”

Czas powstania Iliady nie jest pewny, podobnie jak niepewne jest autorstwo eposu. Przyjmuje się, że powstał w pierwszej połowie VIII w. p.n.e. Za autora Iliady (i Odysei) uważa się legendarnego greckiego wędrownego poetę (aojdę) Homera . Najprawdopodobniej była przekazywana ustnie. Najwcześniejsze zachowane kompletne rękopisy pochodzą ze średniowiecza.

Iliada Homera składa się z 24 pieśni.

● Pieśni zostały napisane heksametrem (w starożytnej poezji greckiej wiersz zbudowany z 6 (gr. heks) stóp, czyli najmniejszych powtarzających się cząstek wersu).

● Utwór rozpoczyna inwokacja (uroczysty, podniosły zwrot (rozbudowana apostrofa) otwierający epos; jest skierowany do bóstwa, idei z prośbą o natchnienie).

● Styl utworu jest uroczysty.

2. Czas, miejsce akcji i bohaterowie utworu.

● Akcja Iliady obejmuje wydarzenia kilku dni ostatniego roku 10-letniej wojny trojańskiej. Wydarzenia rozgrywają się pod murami Troi, w obozie Greków, trojańskim pałacu i na Olimpie.

● Bohaterami Iliady są zarówno ludzie, jak i ingerujący w ich sprawy bogowie. Bohater Iliady to też zbiorowości: Grecy i Trojanie. Grecy

● Achilles – heros, największy wojownik grecki, syn Peleusa (stąd przydomek Pelida, Pelej) i boginki Tetydy, która chcąc zapewnić synowi nieśmiertelność, zanurzyła noworodka w wodach Styksu (wrażliwym miejscem pozostała pięta herosa)

● Patroklos – najlepszy przyjaciel Achillesa

● Menelaos – król Sparty, mąż porwanej Heleny

● Agamemnon – brat Menelaosa, naczelny wódz Greków Bogowie sprzyjający Grekom: Zeus, Posejdon, Hera, Atena, Hermes, Hefajstos Trojanie

● Hektor – starszy brat Parysa, syn Priama; najdzielniejszy z Trojan ● Parys – młodszy syn Priama

● Priam – król Troi Bogowie sprzyjający Trojanom: Apollo, Ares, Afrodyta, Artemida

3. Etos rycerza w „Iliadzie”

Spośród bohaterów Iliady przede wszystkim Hektor i Achilles uosabiają wzór (etos) starożytnego rycerza. Ich cechy zostały wyidealizowane i wyolbrzymione:

● pochodzą z wysokiego rodu (duże znaczenie genealogii bohaterów),

● mają nadludzką siłę fizyczną,

● są wyjątkowo urodziwi,

● pokonują swoje słabości (Achilles gniew, Hektor strach),

● walczą do końca, ● są wierni w przyjaźni,

● dążą do zwycięstwa za wszelką cenę, nie zawsze uczciwymi metodami,

● rządzą nimi namiętności, bywają mściwi,

● dbają o przychylność bogów, ● ich duma graniczy z pychą,

● najważniejsza jest dla nich pośmiertna sława.